زیندان و باژێر ل سەردەمێ ئەنفالێخواندنەک بۆ رۆمانا "مەمۆ کەو بەردا"

ئەڤ رۆمانە ژى ل سەر کریارێن ئەنفالا رەش هاتییە نڤیسین. لێ سەرەدەریێ دگەل ژیانا خەلکێ ناڤ باژێران دکەت دسەردەمێ ئەنفالێدا. نڤیسەر دوو رەوشێن پێکڤەگرێدایى دکەتە هێڤێنێ رۆمانا خوە: رەوشا خەلکێ سڤیل، بەحس دکەت کا چەوا ب دزیکیڤە گوهدارى یا دەنگوباسێن پێشمەرگەى دکرن، چەوا دیوانێن تازى و دەهواتان دبوونە جڤینێن سیاسى، کو هەواڵێن شۆرەشێ ل هەڤ بگوهۆرن. ئوو چەوا رۆژانە تەرمێ کورێن خوە یێن سێدارەدایى وەردگرتن و ب دزیڤە بەهى بۆ ددانا، چونکو رژێمێ نەدهێلا بەهى بۆ رێکخستى یێن نهێنى و کوردپەروەران بهێتە دانان. رەوشا دى، وەسفا زیندانێ و ئەشکەنجەدانا گەنجان دکەت، کا چەوا دبن ئەشکەنجەدانێڤە دانپێدانێ ب هندەک تاوانێن نەکرى دکەن. دهەمان دەمدا ژى، بەرخوەدانا گەنجان و باوەرى یا وان یا موکم ب دۆزى، پەسن دکەت.

ب هەمان شێوازێ رۆمانا ئەڤین و ئەنفال، ژ ژیانەکا تەنا و سادە دەست پێ دکەت، مەمۆ و شێرکۆ دوو هەڤالن ل باژێرکەکێ کوردستانێ دژین و ب کریارێن ئەنفالا رەش ئاکامدار و خەمگین دبن (دەستپێک). پاشى هەردوو دهێنە گرتن و دکۆمەکا کریارێن ئەشکەنجەدان و نەخۆشییاندا دبۆرن (بۆیەرێن پەییسکى- گرێ یا رۆمانێ). ل دوماهیێ هەردوو دهێنە شەهید کرن، لێ دبیتە سەرهەلدان و پەرلەمانێ کوردستانێ دهێتە دامەزراندن (دوماهى یا خۆش). دڤێ رۆمانێدا، هندەک ئاماژەیێن کەتوارى یا رەخنەیى تێدا هەنە کو دبیت جڤاک بەر ب نەدادپەروەرى و ژبیرکرنا شەهیدێن خۆڤە بچیت. لێ هەر زوو ئۆمێدەکێ دکەتە ددەستێ خواندەڤانیدا (دێ رۆژەک ئێت و بهایێ زەحمەتا مالا هەوە ئێتە دان، مرۆڤ نە ب جلکا مرۆڤە، مرۆڤ ب ئاقل و زانینێ مرۆڤە... دێ رۆژەک ئێت و بەرهەمێ خوینا وى دیار بیت... بپ١٢٤)، کو خۆشى یا دوماهیێ ژ دەست نەدەت. پەهلەوانێن هەردوو رۆمانان ل دوماهیێ شەهید دبن و درۆژا شەهیدبوونێدا، هەر ئێکى کورەک دبیت، یێ ئێکى دبیتە کوردۆ، یێ دى دبیتە وەلات. هەردوو ناڤێن رڤێشتێ بهێت، هەڤبەندن ب پێشبینى یا نڤیسەریڤە کو دێ سەردەمەکێ کوردینیێ (کوردۆ) و وەلاتینیێ (وەلات) ب سەر کوردستانێدا هێت و خەونا خەباتکار و شەهیدان دێ هێتە دى. ئوو دایکێن هەردوو کوران هاریکار و پشتەڤانێن دۆماندنا خەباتێنە کو ئاماژەیەکا ژبۆ رۆڵێ گرنگێ کاراکتەرا مێ دجڤاکیدا. 

د رۆمانا "مەمۆ کەو بەردا"دا (١)، مەمۆ بویاغچییە و ئەفسەرەکێ رژێمێ پوستالا خوە ل دەف بۆیاغ دکەت، ئەو رکەها کەوێ خوە ددەستدا دبینیت (کو ل دەف باپیرێ وى بوو ل گوندى). ب دیتنا وێ رکەهێ دزانیت کو باپیرێ وى نەمایە و دبیت گوند ژى نەما بیت، چونکو باپیرێ وى گۆت بوویێ کو دێ رکەها وى ب گیانێ خوە پارێزیت. مەمۆ ب دزیکیڤە، رکەهێ ڤەدکەت و کەوێ وى دفڕیت. مەمۆ ژبەر بەردانا کەوى دهێتە گرتن، لێ تاوانا رێکخستنێن نهێنى و هاریکارى یا پێشمەرگەى پێڤە دنن و دئێخنە دبن زیندان و ئەشکەنجەدانێڤە. ل بن ئەشکەنجەدانێ، ناڤێ هەڤالێ خوە شێرکۆى دئینیت، کو تنێ دگەل وى یێ چوویە گوندى ژبۆ دیتنا باپیرى و کەوێ خوە. چونکو ژیێ وى یێ بچووک بوو، رەوانەى دادگەهێ نەکر. هەر دزیندانێڤە دکوژن و دبەنە گورستانێ ڤەدشێرن. شێرکۆ ل شەڤا زاڤایینى یا خوە دهێتە گرتن و دکەڤتە دبن ئەشکەنجەدانێڤە و هەر تاوانەکا رەشەکێن رژێمێ ڤیاى پێ دانە ئیمزا کرن. ب ڤێ چەندێ ژى شێرکو دهێتە حوکمکرن و پاشى دهێتە ل سێدارەدان. هەڤژینا شێرکۆى زارۆکەک دبیت و ناڤێ وى دکەتە وەلات. وەکو هەموو چیرۆکێن دوماهى خۆش، وەلاتێ کورێ شێرکۆى سەرهەلدانێ و پاشى دامەزراندنا پەرلەمانێ کوردستانێ دبینیت و دایک و باپیرێ وى پشکداریێ د سەرهەلدان و دەنگدانێدا دکەن. لێ هەروەکو هزرمەندەکێ سیاسى دبێژیت، وەلات ب خوینا وەلاتپارێزان دهێتە رزگارکرن و هندەکێن دى بەرهەمێ خەبات و بەرخوەدانا وى دخۆن.

جڤاکێ باژێران دسەردەمێ ئەنفالێدا

هەر ژ دەستپێکا شۆرەشا گولانێ و هەتا رۆژانێن سەرهەلدانا سالا ١٩٩١ێ، مللەتێ کوردێ باژێرنشین، ل بن زولم ستەما دەستەلاتدارێن رژێمەکا هۆڤ و دڕندەدا دژیان. لێ سەرەراى ترساندن و گرتن و پلانێن دۆمدرێژێن رژێمێ ژبۆ هەلوەشاندنا کەسایەتى و زمانێ کوردى، گەنجێن کورد دخەباتەکا بەردەوامدا بوون ژبۆ رزگارى یا گەلێ کورد. رێکخستنێن نهێنى یێن هەموو پارتێن شورەشگێر، پڕانى یا گوند و باژێرک و باژێرێن کوردستانێ ڤەگرتبوون. ڤان رێکخستنێن نهێنى، مەزنترین و کاریگەرترین میناکێن خەبات و بەرخوەدانێ ژبۆ دیرۆکا مللەتێ کورد تۆمارکرن. چ مال نەبوون، گەنجەکێ وان پەیوەندى ب رێکخستنێن نهێنیفە نەبیت، خۆ جاش و خۆفرۆش ژى، ددلێ کووردا پشتەڤانێن بزاڤا رزگاریخوازیێ بوون، چەک و دەرمان بۆ پێشمەرگەى دهنارتن یان ب کێمى، چاڤێ خوە ل رێکخستى یێن نهێنى دنقاند کو بەردەوامیێ بدەنە خەباتا خوە. دەمێ عیراق کەفتییە دناڤ شەڕەکێ دۆمدرێژێ دگەل ئیرانێدا، دەرفەتەکا زێرین بۆ رێکخستى یێن ڤەبوو کو بیاڤێ چالاکى یێن خوە بەرفرەهتر لێ بکەن.

ل سەر ئاستێ جڤاکى، هەموو چالاکى یێن جڤاکى یێن مینا بەهى و شاهى و سەرەدان دبوونە کۆمبوونێن سیاسى و دەنگوباسێن پێشمەرگەى ل هەڤ دگوهارتن. هەر دەرفەتەکا دوو کەس پێکڤە کۆم کربان، سوحبەت دا چیتە سەر سیاسەتێ و دەنگوباسێن ئێزگێ کوردستانێ. دەمێ ئەڤیندار دگەهشتنە ئێک، سوحبەتێن ئازادى یا کوردستانێ پتر بوون ژ سوحبەتێن عەشق و ئەڤینى یا وان: "مرۆڤ بێ وەلات یێ بێ بهایە، چز تام و خوەشیێ ژ ژیانا خوە نابینیت... هزارێن وەکى من، گورى رۆژەکا ئازادا ڤى وەلاتى بن... بپ٣٠". ل بەرانبەرى ڤێ خوینگەرمى یا گەنجان، رژێمێ سیخورێن خوە ل هەموو جهان بەلاڤکر بوون، تبلێن خوە درێژکربوونە دناڤ پڕانى یا خواندنگەهاندا و ترس و ڤەچغاندنەکا کوژەک ئێخست بوو دناڤ هەموو وەلاتییاندا. گەلەک جاران دا پرسیار ژ زارۆکان کەن کا دایبابێن وان ل مال چ دبێژن و بەحسى چ دکەن. هەر کەسەکێ گومانەکا بچووک ژى ل سەر هەبا، دا ب شێوەیەکێ هۆڤانە گرن و دەمێ دبرنە دئەمنێڤە، ئێدى یا ب زەحمەت بوو کو رۆناهیێ ببینەڤە: "هەر کەسێ ڤان دوژمنا گرت، بەردانا وى نینە... بپ٢٨". لێ سەرەراى ڤێ ترسا بەربەلاڤ و هۆڤاتى یا بێ وێنە، گەنج ل سەر خەباتێ دبەردەوام بوون. ئەگەر گەنجەک نەرێکخستیێ نهێنى با ژى، دلێ وى دگەل کەسێن رێکخستى و شۆرەشێ بوو. دەمێ کەسەک شەهید بوو، یان ب سێدارەدانێ دهاتە حوکمکرن، حکومەتێ ب هێجەتا خیانەتکارى یا دەولەتێ نەدهێلا تازیێ بۆ بدانن، لێ خەلکى ب دزیکیڤە تازى ددانا. ب ڤێ چەندێ ژى، خەلکى ب نهێنى هەموو چالاکى یێن خوەیێن شۆرەشگێریێ ئەنجامددان. هەروەسا مالێن پڕانى یا خەلکى ببوونە دەزگەهێن راگەهاندنەکا مەرەمدار ژبۆ بەلاڤکرنا دەنگوباسێن کریارا ئەنفالێ و هژمارا گرتییان و هەر بابەتەکێ دى یێ هەڤبەند ب سیاسەتا حکومەتێڤە:

-      دبێژن گوندێن ل پشت چیاى هەموو یێن سۆتین، و هەر کەسێ کەتیە دەستێن وان، یێن کوشتین! ئەرێ راستە مالێ وان هەمى ژۆردا برە خوارێ. مالێ دنیایێ چو نینە، گیان، نامووس، وەلات.. هش، هشبە دەنگێ خوە بلند نەکە. ئەرێ باوەرى نەمایە، مرۆڤ نەشێت لنک بچووکێن خوە ژى باخڤت... بپ٣١.

-      گوند هەمى کاڤل کرن، کانیێن زەلال داگرتن و ژەهرکرن.. نێر سەر ژێ کرن، مێ کرنە (سەبایا) دگەل خوە برن... ئەرێ ئەنفالە، سەرێ وان، مالێ وان، کچێن وان بۆ مە حەلالن.. گوهێن جیهانێ تژى قیرە، چاڤێن وان تژى کنیشتە، هەست ب چو ناکن، دخەوەکا گراندا دبەرزەنە!... بپ٤٠.

هەر کەسەکێ ئاخفتنەکا بچووک ژى ددەرهەقێ زۆلمێ و زۆرداران کربا، یان مەدحێن دکتاتۆرى نەکربان، یان ژى ئاشکرا ببا کو پشکدارى یا دبەهیا کەسەکێ ل سێدارەداى کرى، یان هاریکارییەکا بۆ پێشکێشکرى، ئەو ژى دگرتن و بەرزە دکرن. دەمێ مەلاى بۆ خێرا خوە و وەکو ئەرکەکێ ئایینى نڤێژا مریا ل سەر هەستیکێن مەمۆى کرى، حکومەتێ بەرزەکر بوو: "ژ وێ رۆژێ هەتا ئەڤرۆ، ئەو مەلایێ نڤێژا مریا ل سەر هەستیکێن مەمۆ کرین، هێشتا یێ بەرزەیە و نەهاتیە مالا خوە... بپ٨٨".

ئەڤ هۆڤاتى یا حکومەتێ ل هەمبەرى خەلکێ سڤیل (دسەردەمێ ئەنفالێدا)، دەهجارکى پتر لێ هات، ل هەر جهەکێ دوو کەسەک لێک خرڤە ببان، جهێ گومانێ بوون و دهاتنە دەستەسەرکرن. ئەڤ کریارە ژبۆ ترساندن و تەپەسەرکرنا هەستێن خەلکى یێن ل هەمبەر کارەساتا ئەنفالێ و ئەنفالییان. ژلایەکێ دیڤە ژى، حکومەت دترسیا خەلک کاردانەوەیەکا نەچاڤەرێکرى ل دژى دامودەزگەهێن وێ ئەنجام بدەت، لەوا هەموو خەلک ئێخستە دترسەکا دژواردا و مەفرەزەیێن پولیس و ئینزباتان ل هەموو کولان و جاددە و بازاران دگەڕیان، مینا وان نێچیرڤانێن خوە ل بەر نێچیرێ ڤەدنویسن و مشە جاران خەلکێ بێگونەھ دگرتن و زیندان دکرن، تنێ ژبۆ ترساندنا خەلکێ دى یێ دەردۆر.

د رەوشێن هۆسادا، بێبەختى و درەوکرن و زولما پولیسان ژبەر هندەک بابەتێن کەسۆکى ژى، مشتى بازار و گەرەکان بوو. ئەگەر کەسەکێ ئەمنێ نەڤیا با کریا خوە بدەت، یان دەینێ دکاندارەکى ل سەر با، خەلک نەدوێریا داخوازا دەینێ خوە بکەت، چونکو ئێکسەر دا ب هاریکارى یا پێشمەرگەى یان رێکخستى یێن نهێنى هێتە تاوانبار کرن. ئەگەر چ تاوان نەبان، دا بێژنە خەلکى تە خەبەرێن گۆتینە سەرۆکى، یان تە وێنەیێ سەرۆکى ل دکانا خوە نە هەلاویستییە. ل خواندنگەهان ژى، دەمێ ناڤێ سەرۆکێ رەش دهات و قوتابییەک ددالغەکێ دابا و دەست نەقوتابان، دا راکێشنە ئەمنێ. دوو مەرەمێن سەرەکى ب ڤێ راکێشان و دەستەسەرکرنا قوتابییان هەبوون: یا ئێکێ ترساندن و ڤەچغاندنا قوتابى یێن دى و ماموستایان بوو. یا دووێ ژى، هەولدانەک بوو کو قوتابى یێن گرتى بکەنە لایەنگرێن خوە و راپۆرتان ل سەر هەڤالێن خوە و ماموستایێن خوە بنڤیسن. گەلەک قوتابى کەفتنە دڤێ خەفکێدا و گەلەکێن دى ب رێکێڤە چوون و نەزڤرین (ئەوێن قەبوول نەکرین راپۆرتان بۆ بنڤیسن). وەکو کاردانەوەیا ڤێ زولم و ستەما بێ توخیب، رژدى و مجدى یا گەنجێن کورد ژى پتر لێ هات و هژمارا رێکخستى یێن نهێنى و ئەوێن پشتەڤانى یا رێکخستى یێن نهێنى دکرن، دەهجارکى پتر لێ هاتن. دایکا مەمۆیێ جوانە مەرگ (ل هەر جهێ ژمرۆڤەکى پتر لێ بت، وەک ئێزگەهەکێ شۆرەشێ یە، خوارن و ڤەخوارنا وێ ل کولانایە، هەمى چاڤێ خوە ددنێ، هەمى گەلەک حەز ژێ دکن... بپ٨٦).  

ئەوا بەردەوامى و خوینگەرمى ددا ڤێ بەرخوەدانێ، هەڵوێستێ جڤاکى بوو. جڤاک ب چاڤەکێ پڕ رێزگرتن و کوبارى ل بەرخوەدانا گەنجان و زیندانى یێن سیاسى دنێرى، دایکوبابێن شەهیدان ژى، جهێ رێزگرتن و شەهنازى پێ کرنێ بوون. پڕانى یا خەلکى (ب هەموو تەخێن جڤاکیڤە)، سەرەدەرى یا پەهلەوانێن رزگارکەر دگەل زیندانى یێن سیاسى دکر. مشە جاران، دەمێ حکومەتێ کەسەک دگرت و بەر ب نەدیاریێڤە دبر، کەسوکارێن وى ب تلیلیڤە ب رێ دکر. هەروەسا ب تلیلیڤە پێشوازى ل تەرمێن خوە دکر (ئەگەر تەرم تەسلیم کربان). ئەڤە ژى شێوازەکێ دى یێ بەرخوەدانێ بوو، ژلایەکیڤە هاندانا گەنجان بوو کو بەردەوامیێ ب خەباتێ بدەن. ژلایەکێ دیڤە ژى، ئالۆزکرنا حکومەتێ بوو کو دێ هەر بەردەوام بین و ژ وە ناترسین: "هەوار و تلیلیێن دایکا مەمۆ، ئاگرێ دلێ وان دژوار کر... ڤێ جارێ هەمى ژ کەڤلوژانکێ ترسێ دەرکەتن، ڤێ جارێ دەنگێ هەوار و بەهیا وان گەهشتە گوهێن هەمى رەشەکێن میرى... بپ١١٦".

کونجا زیندانێ جهێ مێرانە

ب ڤێ سلۆگانێ، ب سەدان گەنجێن نووگەهایى ب سەرێن بلند و باوەرییەکا موکم بەرەف کونجێن زیندانا رەش دهاتنە هاژۆتن. لێ هەر کەسێ نەچووبیتە دناڤ زیندانێن رژێمێ، نزانیت کا چ ل وێ جەهنەمێ دقەومیت و چەوا پەهلەوانێن هیڤیدار و وەلاتپارێز دبن ئەشکەنجەدانەکا توندا جەستەیى و دەروونیڤە، بەر ب هەلوەشیان و مرنێڤە دبەن. د ڤان جۆرە زینداندا، رەشەکێن رژێمێ مرنێ نیشا گرتییان ددەن (لێ ناکوژن)، هەتاکو مرادا خوە ژێ حاسل دکەن. بۆ وان نەگرنگە ئەو دانپێدانێن دهێنە ئیمزاکرن راست بن یان درەو، چونکو ئارمانجا وان یا سەرەکى تاوانبارکرن و ژناڤبرنا کەسێ کوردە، هەلوەشاندنا کەسایەتى یا زیندانییانە کو هەڤالێن وان ژى پێ بهەلوەشیێن، ترساندن و پاشڤەبرنا جڤاکییە. کەکێ بلند محەمەد د رۆمانا (سۆتنگەھ)دا، ب درێژى بەحسى شێوازێن ئەشکەنجەدانێ و قۆناغێن زیندانێ دکەت، هەتاکو دگەهتە قۆناغا حوکمکرنێ و زیندانا دۆمدرێژ. هەموو رەفتار و ئاکامێن ئەشکەنجەدانا دزیندانێڤە ب درێژى وەوسف دکەت.

بۆیەرێن ڤێ رۆمانێ ب گرتنا مەمۆى دەست پێ دکەت، کو سنێلەیەکێ خوێندکارە و پشتى دەواما خواندنگەهێ کارێ بۆیاغچییاتیێ دکەت. سەدەمێ سەرەکیێ گرتنا وى، ڤەکرنا رکەها کەوەکى بوو، کو ئەفسەرەکێ ئەنفالچى ئەو رکەهە بۆ خوە ئینا بوو باژێرى. لێ دەمێ ب پشت شفشێن رەش دکەڤیت، زەبانى یێن جەهنەمێ دخوازن دانپێدانێ ب دژاتى یا حکومەتێ بکەت و هەڤالێن خوە یێن رێکخستنا نهێنى بۆ ئاشکرا بکەت. دبن ئەشکەنجەدانێڤە ناڤێ هەڤالێ خوە شێرکۆى ددەتە وان کو هەردوو ب هەڤڕا دچنە گوندى ژبۆ دیتنا کەوێ وى. پشتى ژێ بێ هیڤى دبن و دگەهنە وێ باوەرێ کو ڤى سنێلەى چ پەیوەندى ب بابەتێن سیاسیڤە نینە، نەوێرن دەربێخن: "دڤێت ئەڤە ژ ڤێ بنداڤێ دەرنەکەڤت../ ما دێ ژنوى دەرکەڤت؟../ راستە ژیێ وى یێ بچووکە، نا ئێتە دادگەهکرن! دادگەهکرنا وى دێ ل ڤێرێ کن../ هەکەر پرسیار کرن، ئەم چو ژێ نزانین... بپ٣٨-٣٩". بڤێ چەندێ ژى مەمۆى بێ دادگەهکرن دکوژن و ب دزیکیڤە ڤەدشێرن. پاشى ب میناکەکێ هۆڤانە و بێ رێزگرتنا ل هەر عورف و عەدەتەکێ جڤاکى، شێرکۆى دشەڤا زاڤایینى یا ویدا دگرن و بەر ب جیهانەکا تاریڤە دبەن: "تنێ پەیکەرێ رەش ژ وان رازى بت، بلا دنیا و خودێ هەر ژێ رازى نەبت... بپ٤١". مەرەم ب پەیکەرێ رەش میناکێ دکتاتۆرییە، کو هەموو دووڕییان و گۆرەپان و سەرێن رێکان داگیرکربوون.

د شەڤا گرتنا شێرکۆى دا، نڤیسەر ب میناکەکێ هونەریێ جوان، لەقتەیێن دەهواتێ و کریارا ئەشکەنجەدانێ و شەڕى تێکهەل دکەت. خواندەڤانى دکەتە دناڤ خەیالەکا سینەماییدا، کو لەحزە ب لەحزە دگەل دەهوات و ئەشکەنجەدانا شێرکۆى بیت. هەروەکو دبێژتە وەرگرى، کو ئەشکەنجەدان ژى مینا دەهواتا وییە. کا چەوا دەهوات دەستپێکا ژیانەکا نوویە و مرۆڤ پێ ژ قۆناغەکێ دچیتە دناڤ قۆناغەکا دیدا، هەروەسا ئەشکەنجەدان ژى دەستپێکا قۆناغەکا نوویە ژبۆ شاراندنا گیانێ بەرخوەدانێ و ئازادى یا وەلاتى: "ل ڤێرە ئیمزا بکە./ چو نڤیسین نینە ئەز ل بن ئیمزا بکم؟!/ ئیمزا بکە، نڤیسین خەما مەیە./ تلیلیێن دەواتیا ل گەل دەست قوتانا هەڤال و برادەرا ئەسمان کون کر. برازاڤا ملێ وى گرت، دەڤێ خوە برە بن گوهى:/ تو دزانى سزایێ تە سێدارەیە؟/ نەترسە، ئەو ژنا تەیە.. راستیێ بێژە تە چەند کارێن دوژمنایەتى دژى شۆرەشێ و حکومەتێ کرینە..؟/ برا زاڤاى دەرگەه ڤەکر.. سەقاتا دەرگەهێ زیندانا وى هاتە گرتن، ئەو برا زاڤایێ ئینایە وێ زیندانێ ل دۆر تەنشتێن وى هاتە چەپا... بپ٢٠-٢١".

ب هەما شێوەیێ هونەرى، میناکەکێ جەڤەنگى ژبۆ چاندنا هیڤیێ دناڤ رەشاتى یا شەڤێدا دئینیت: "ل وى جهێ لێ بوویە فەرخ، ل وى جهێ شوین دمێن ماکا وى لێ دیار.. ل سەر بەرەکێ مەزن راوەستیا و بەرێ خوە دا گوندى.. گوند یێ کاڤلە، بێهنا ژیانێ ژێ ناهێت... جارەکا دى ب نکلێن خوە هێلین دبن حەلانا دروست کرن، جارەکا دى بوهار چەراندن... بپ٤٣". کەو جەڤەنگێ کوردستانێیە، دبیت چونکو کەوێ کوردستانێ جودایە ژ کەوێن دى، دبیت ژى ژبەر هندێ بیت کو کەو دژمنێ سەرێ نفشێ خوەیە. دپڕانى یا شۆرەش و سەرهەلدانێن کوردیدا، هەردەم ب دەستێن کوردان هاتینە ژناڤبرن، هەردەم رەفەکا کوردان خوە ژ ڕێزێ ڤەدەر دکەن و خەنجەرێن ژپشتڤە ل بزاڤا رزگاریخوازیێ ددەن. هەر چەوا بیت، کەو جەڤەنگێ کوردینیێیە و کورد ب چاڤەکێ مشت رێزگرتن سەرەدەریێ دگەل کەوى دکەن. هەردەمێ ناڤێ کەوى بهێت، ب بزاڤا کوردستانێڤە گرێدایە. ژبۆ چاندنا ڤێ هیڤى یا خەونا هەموو زیندانییان، شاپەرێن خەیالێ ڤەدکەت و بەر ب موعجیزەیەکا جادۆییڤە دچیت: "ئەو گوڕستانا ژباژێرى مەزنتر، ل پێش چاڤا ببوو ڤولکانا مرۆڤان، هەمى ژ گۆڕێن خوە هاتنە دەرێ، دراپێچاى بوون، هەمى ببوون پێشمەرگە، وەک تیپەکا لەشکەرى، قەستا بلنداهى یا چیاى کرن.. ئەو کچێن بێبەختى لێ هاتینە کرن و کرێت هاتینە ڤەشارتن، قەستا ئەسمانا کرن و چوونە دیوانا یەزدانى... بپ٤٧".

ئەڤ ئۆمێدەوارى یا جەڤەنگى و مینا خەونەکا هەر رۆژ، هەدار و دلدانەوەیەکا دەروونییە ژبۆ خوەراگرى یا زیندانییان، پشتى هەمى خۆشى و هیڤى یێن ژیانێ ل بەر چاڤێن وان هاتینە ڕەشکرن. هەرچەندە پڕانى یا زیندانییان مرنێ ل سەر خویاکرنا هەڤالان دچێترینن. لێ رەشەکێن رژێمێ بەلا خوە ژێڤە ناکەن و داخوازى یا مرنێ بۆ ب جھ نائینن، هەتاکو وێ دانپێدانێ دکەن یا وان دڤێت. گەلەک جاران، دەمێ ل هەمبەرى دادوەرى ژى رادوەستێن، ئەگەر راستى بۆ گۆت و ئاخفتنێن خوەیێن ئیمزاکرى گوهارتن، دادوەر (ل شوینا بڕیاردانا دادپەروەرانە) وان ڤەدگەرینتە زیندانێ و ئەشکەنجەدانێ، هەتاکو بەڵگەیێن تاوانبارى یێن خوە ئیمزا دکەن: "ژیێ تە چەندە؟.. هەژدە بوو نهۆ چ نەمایە دێ بیتە نۆزدە... هەکە تە چو نەکریە؟ بۆ تو دانپێدانێ دکى؟../ لەشێ خوە یێ سپى و نازک نیشا دا و گۆت: هەکەر ڤێ ل تە ژى بکن، تو دێ هزار جاران دانپێدانێ کى... بپ٦٩". ئوو پشتى حوکمدانێ دهێنە ڤەگوهاستن بۆ زیندانەکا دى یا فەرمى و د میننە ل هیڤیا سێدارەدانێ. رەوشا زیندانى یێن پشتى حوکمدانێ ل گەلەک جهان و ژلایێ گەلەک رۆماننڤیسان هاتییە وەسفکرن. ژیانەکا مشتى کابیسکێن ب ترسە، خەم و خەریبى و بێهێڤیبوون خوە داددەتە سەر بیاڤێ ژیانا وان. ئانکو ئاکامێن ترۆمایێن دەروونى و سەربارکێن ئەشکەنجەدانێ ددەمێ چاڤەڕێکرنێدا لێ دیار دبن. بەرى حوکمکرنێ ئەڤ نیشانە لێ دیار نەدبوون، چونکو کارڤەدانا کریارا ئەشکەنجەدانێ، قەبخواستنا خوەراگریێ بوو. ئەڤجا ژبەر بەردەوامى و هەمەجۆرى یا شێوازێن ئەشکەنجێ، چ بیاڤێن هزرکرنێ و دەرکەفتنا نیشان نەبوون. چەند زیندانییەکى بەر ب سێدارەدانێڤە دبەن، زیندانى یێن دى دمیننە ل هیڤیا دۆرا خوە، ئەڤ چاڤەڕێکرنا مرنێ ژى ئەشکەنجەدانەکا دەروونییە، مەرەم پێ هەلوەشاندنا کەسایەتى و ئۆمێدێیە ل دەف زیندانییان. زیندانییەک ب تڕانەڤە دبێژتە هەڤالان: "هەمى تشت ل ڤى وەلاتى ب گەر و دۆرن، هەتا سێدارە ژى.../ ئەرێ، هەکەر ب گەر و دۆر نەبت، کى دێ شێت ڤان هەمى مرۆڤان بن ئاخ بکت... بپ٤٩". ل ڤێرە ژى، ئاماژەیەکە ب رەوشا جڤاکى کو هەموو پێداویستى یێن ژیانێ ب سرایێنە. ئەگەر ئەڤ گەر و دۆرا ب دەستکەفتنا پێداویستى یێن ژیانێ، رێیەکا مژوولکرنا خەلکى بیت کو تنێ هزرێ د ژیانا خوەدا بکەن و چ کریارێن دى یێن ل دژى حکومەتێ نەکەن. لێ گەر و دۆرێن کوشتنێ، شەڕەکێ دەروونییە دگەل هەدار و هیڤى یێن زیندانییان دکەن: "ئەڤە کارێ وانە، هەر چەند شەڤەکا دئێن، وەک پەزفرۆشان، هندەکا ژێ دگرن و بۆ سەربڕینێ دبەن... بپ٦٧".  

زیندانى مرۆڤن (نە روبۆتێن بێ گیانن)، ئەو دئێشن و هەست ب خۆشیێ و هیڤى یێن پاشەرۆژێ هەنە. ئەگەر ب خوینگەرمیەکا زەییرى خوە تەرخان کر بیت ژبۆ ئازادى یا وەلاتى، ددەمێن چاڤەرێکرنا مرنێدا، تۆشى بێهیڤیێ و هەلوەشیانێ دبن. نڤیسەر ب بێلایەنى سەرەدەریێ دگەل بێهیڤیبوون و ترسا زیندانى یێن ل هیڤیا سێدارەدانێ دکەت:

-      تو هێشتا یێ ساخى؟../ کى دبێژیت، ئەز یێ ساخم... بپ٥٤.

-      شێرکۆ، بێ هیڤە نەبە.. ئەڤ مرۆڤە هەمى وەکو تەنە، تو دبینى؟ هەمى یێن ب هیڤى یا دژین... بپ٥٦.

-      چو هیڤى نەماینە بۆ ژیانێ../ هیڤى..؟ تۆڤێ هیڤییا ل بیابانا شین نابت... بپ٧٣.

ئەڤ دلدانەوەیا زیندانى دگەل هەڤ دکەن و چیرۆکێن خوە ل هەڤ دگوهۆرن، شێوازەکێ پاڵپشتى یا دەروونییە، کو مرۆڤێ بێهیڤى پێ دژیت و بۆ دژیت. هەروەسا نڤیسەرى ئاماژە ب بابەتەکێ دى یێ خوینگەرمکرنێ و هاندانا ژبۆ دۆماندنا خوەراگریێ کرییە، ئەو تۆڵڤەکرنە. هەرچەندە تۆڵڤەکرن مرۆڤێ مرى ساخ ناکەت، لێ هیڤییەکێ ددەتە ئەوێن ساخ ژبۆ ژدەست نەدانا باوەرى یا ب دادپەروەریێ. ئەوێ زولم و ستەمێ دکەت، فەرە بگەهتە سزایێ خوە. د هەموو جڤاکێن مرۆڤایەتیێدا، ئەو کەسێ بشێت تۆڵا خوە ژ زالمەکى ڤەکەت (دادگەھ بکەت)، بێ دوودلى دێ ڤەکەت. لێ ئەگەر مرۆڤ نەشیا، هینگى دێ هێلتە ب هیڤیا سزایێ خودایى و بارودۆخانڤە، کو پلانەکە گیرۆکرییە. دەمێ زیندانییەکێ نوو دهێت و چیرۆکا خوە ڤەدگێریت، دبێژیت کو شۆرەشێ بڕیار دا بوو تۆڵا شێرکۆى ڤەکەن. ئەڤ ئاوردانا شۆرەشێ ل زیندانى یێن دۆزا خوە، خوینگەرمى و هیڤییەکێ ددەتە زیندانییان کو خەباتا وان یا مفادار و بەرچاڤە: "بڕیار هاتە تۆڵا شێرکۆ بێتە ڤەکرن../ تۆلا من؟!../ ئەرێ تۆڵا تە، مە وەسا هزر دکر تو یێ شەهید کرى../ من هزر دکر ئەز یێ هاتیمە ژبیرکرن!../ کەس ژ هەڤالێن مە نەهاتیە ژبیرکرن... بپ٥٧". هەلبەت، شێرکۆ ژى دزانیت کو تۆڵڤەکرنا وى نە ژنا وى بۆ دزڤرینیت و نە ژ سێدارێ دهێتە پاراستن، لێ هەستەکا ب پەهلەوانیێ ددەتە مرۆڤى کو ل سەر خەباتا خوە یێ بەردەوام بیت. ئوو پەیامەکا ئاراستەکرییە ژبۆ کەسێن دەرڤەى زیندانێ، کو چاڤلێکرنا وان بکەن و هەر کەسەکێ بکەڤیت، فەرە کەسەکێ دى جهێ وى بگریت هەتاکو ئالایێ ئازادیێ دناڤ جڤاکى هەمیێدا دهێتە بلند کرن.  

بەرهەم و ڤەرێژ

هەر کارەکێ مرۆڤ بکەت کارڤەدان یان ڤەرێژ و بەرهەمەک بۆ هەیە. ڤەرێژا زیندانێ هەر فێربوونا خەباتێیە و بەرهەمێ خەباتێ ژى ئازادییە. ب شەهیدکرنا مەمۆى دایکا وى دبیتە بانگخوازا ئازادیێ و ترس جهێ خوە دگیانێ وێدا نابینیت. ب گرتن و زیندانکرنا شێرکۆیێ هێشتا زاڤا، هەڤژینا وى دبیتە پەروەردەگارا شۆرەشگێرێن پاشەرۆژێ. گەلەک جاران کارڤەدانا زولم و ستەمێ دبیتە دەرگەهەک کو مرۆڤ ب چاڤەکێ دى یێ گەشبینتر سەحکەتە دنیایێ. دگەرمەگەرمە پێڤاژۆیا بۆیەراندا، نڤیسەر ژى تۆشى هەیەجان و خوینگەرمى یا دۆماندنا خەباتێ دبیت. کا چەوا شەهیانا شێرکۆى و گرتنا وى کرنە سینونیمێن هەڤ، ب هەمان شێوازێن هونەرى مرنا شێرکۆى و بوونا زارۆکێ وى، کرنە دوو سینۆنیمێن ئالوگۆر. نڤیسەر ب نەفەسا سیناریستێن سینەمایى، کریارێن زارۆبوونێ و سێدارەدانێ دکەتە هێڤێنێ فیلمەکێ سینەمایى ل سەر مرن و ژیانێ یان ژیان و مرنێ. شێرکۆ دمریت و بەر ب ژیانا نەمریێڤە دچیت، کورێ وى دژیت و بەر ب مرنا پێڤەگرێدانێڤە دهێت. قەتاندنا هەڤالبچیکى، وى ژ پێڤەگرێدانەکێ رزگار دکەت و دکەفتە دناڤ قادا ژیانەکا دى یا مشتى مرندا: "دو روبۆتا ملێن وى گرتن، دەنگێ سێ چارەکێن دى ل رەخێن وى وى دهات.. دو پیرەژنا دەستێن وێ گرتن، سێ چارەکێن دى ب رەخ ڤە روونشتن.. ل وێ بلنداهیێ راوەستاند.. ل سەر وى تەختێ ل وێ ژۆرا خەستێ درێژکرن... بپ١١١". ئوو ب هەمان شێواز، ژانێن ژنێ و تەنگبوونا وەریسى ل سەر حەفکا شێرکۆى هەڤبەرى هەڤ دکەت. گەهشتنا تەرمێ شێرکۆى و زارۆکێ نووبوویى، ئاماژەیەکا بەردەوامى یا شۆرەشێیە، کو هەر گەنجەکێ دبیتە جانگۆریێ وەلاتى، کەسەک ژ دایک دبیت ژبۆ کو ببیتە جانگۆریێ وەلاتى. ئیشارەتەکا جەڤەنگییە ژبۆ درێژى یا خەبات و بزاڤێن مللەتێ کورد ژپێخەمەت ب دەستڤەئینانا ئازادیێ، ئوو دارا ئازادیێ ب خوینێ دهێتە ئاڤدان. هەر خوینەکا بهێتە رێژتن، خوینەکا دى یا نووبوویى دفیریێت ژبۆ رێژتنێ، هەتاکو چاڤێن مللەتان ب هەلاتنا رۆژەکا نوو گەش دبیت. ژلایەکێ دیڤە ژى، ئەڤ هەڤبەرکرنا مرن و ژیانێ، ڤەگەریانە بەر ب دووانى یێن هەڤدژڤە کو هەر ئێک گرنگى و هەبوونا خوە د هەڤدژێ خوەدا دبینیت. گرنگى یا ژیان و هەبوونێ ژمرنێ دهێت، گرنگى یا مرنێ ژى دناڤ ژیانێدا دهێتە دیتن.  

بەرهەمێ ڤێ خەبات و گۆریکرنێ ب سێ لەقتەیێن مینا ئینسێرتان وەسف دکەت. دلەقتەیا ئێکێدا کورێ شێرکۆى ژ کولانێ دهێت و مزگینى یا سەرهەلدانێ ددەتە دایکا خوە: "بابێ شێرکۆ، قەستا سەر بانى کر، ئاگر یێ ب بارەگایێ رەشەکێن میرى ڤە... ژۆردا هاتە خوار، قەستا وێ کەلشتا دیوارى کر، هندەک گلێش ڤەدا، برنۆیەکا دار شویشە ئینا دەر و تژى بەرویکێن خوە فیشەک کرن، خوە هاڤێتە ناڤ پێلێن مرۆڤان، ئەوێن هار و سەرخۆش بووین... بپ١٢١". ئینانە دەرا برنۆیێ نیشانەکا جەڤەنگییە ژبۆ پێکڤەگرێدانا هەردوو شۆرەشێن ئیلۆن و گولانێ. ئانکو گەلەک ژ پێشمەرگەیێن شۆرەشا ئیلۆنێ دەمێ ڤەگەریاینە ناڤ مال و مولکەتێن خوە، چەکێ خوە تەسلیمى حکومەتێ نەکر بوو، ل هیڤیا رۆژەکا وەکو ئەڤرۆ بوون کو پشکداریێ دگەل رڤێشتێ نوویێ شۆرەشێ بکەن. لەقتەیا دووێ ژى، هەلبژارتنا پەرلەمانێ کوردستانێ بوو، کو بۆ جارا ئێکێیە ددیرۆکا عیراقا نوودا، مللەتێ کورد نوونەرێن خوە یێن یاسایى دهەلبژێرن ژبۆ دانانا دەستەلاتەکا یاسایى و سیستەمکرى: "دادێ تە خوە ئامادە کریە؟../ ژبۆ چ خوە ئامادە کم کورێ من؟!../ ما تو نزانى ئەڤرۆ دەنگ دانە، ئەم دێ پەرلەمانێ کوردستانێ هەلبژێرین... بپ١٢٢". هەلبژارتنا پەرلەمانى نیشانا دەستەلاتەکا خوەسەر و ئازادە (خۆ ئەگەر نە دناڤ کیانەکێ پەسەندکریێ نێڤدەولەتیدا بیت ژى). دەمێ دەستەلات و بڕیارێن چارەسازێن مللەتەکى ددەستێ مللەتى ب خوەدا بن، ئەڤە ئازادى و خوەسەرییە، ئەوا شێرکۆى و هەڤالێن خوە خوین بۆ رێژتى.

د لەقتەیا سیێدا، نڤیسەر ژ نەهۆشى یا کۆمێ یا بارکرى ب خەبات و بەرخوەدان و ئازادیێ، ڤەدگەریتە دناڤ کەتوارى یا جڤاکیدا و رەوشا کورێ شەهیدەکێ رێکا رزگاریخوازیێ بەرچاڤ دکەت. جارێ ژبەر نەبوونا چ سەمیانێن کارکەر، کورێ شێرکۆى بویاغچییە: "ب هەردوو دەستێن خوە یێن قرێژى و خوینەلۆ، ئەوێن ژبەر بۆیاغ کرنا پێلاڤا، رەنگێ نازکیا خوە ژ دەست داین، دانە دەرگەهێ حەوشێ و هلدا ژۆر... بپ١٢٢". پاشى ژبەر دەستکورتى یا وى و دایکا وى، جلکێن کەڤنێن پسمامێ خوە دکەتە بەر خوە: "دادێ ئەز یێ مەزن بوویم، هێشتا کەڤنێن کورمامێ خوە دکمە بەر خوە! ما کەس پرسیارا مە ناکت؟ ما بابێ من خوە گۆرى چ کریە؟... بپ١٢٣". ل ڤێرە، نڤیسەر ب ئاماژەیەکا ڤەشارتى یا نە ڤالا ژ رەخنەگرتنا ل دەستەلاتا چێبوویى، ئیشارەتێ ددەتە هەڤکێشا ئەوێن قوربانیێ ددەن و ئەوێن دەستکەفتان خرڤە دکەن: "بابێ تە خوە گۆرى وەلاتى کر و مامێ تە خوار... بپ١٢٤". هەرچەندە دپڕانى یا شۆرەش و سەرهەلدانێن جیهانیدا، کۆمەکا خەلکێ هەژار خوە گۆرى ب دەستڤەئینانا ئازادیێ دکەن و دەمێ دگەهنە ئارمانجێ هندەکێن دى خوە داددەنە سەر دەستکەفتان. ئوو دەمێ وەسفا بەردانا کەوان دکەت، کو میناکەکێ جەڤەنگیێ ئازادى یا کوردستانێیە، چاڤکێ کامیرا خوە دئێختە سەر رەوشا دایکا مەمۆى: "هەوە دیت؟ هەوە زانى؟ کەوێن گرتى هەمى بەردان! کەنیا وێ سست بوو، دێمێ وێ پێتى بوو، خوە هاڤێتە سەر چوکێن خوە و کزگریۆک تژى گەورى یا وێ بوو.. ئەو ژنوى یێ کەوا بەر ددن، ئەو ژنوو پێ حەسیان. مەمۆ بەرى چەند سالان کەو بەردا بوون، مەمۆ بەرى وان کەو بەردا بوون... بپ١٢٦". هەتا بەرى سەرهەلدانێ دایکا مەمۆ دگۆت: مە هۆ کرەهە، یان ئەم دێ هۆ کەین، لێ نۆکە یا دبێژیت (ئەو)، ئانکو (ئەو) نە (ئەم)ین. ئەم، ئەوێن مە زەحمەت دیتى و قوربانى داین، نە وەکو وان (ئەو)انین، یێن نۆکە خۆشیێ ب قوربانیدانێن مە دبەن.

جەڤەنگى یا ناڤێن هەلبژارتى

د ڤێ رۆمانێدا ژى (وەکو رۆمانا ئەڤین و ئەنفال)، نڤیسەرى گرنگییەکا تایبەت و مەرەمدار ب ناڤان دایە. ناڤێ مەمۆى بیرا مرۆڤى ل مەمۆیێ عاشق و ئەڤیندارێ زینا خویشکا میرى دئینیت، ئوو ژبۆ گەهشتنا یارا مەرەم بەڤلاتیێ دگەل میرێ بۆتان دکەت. هەروەسا مەم و زین ل دەف شاعر و وێژەڤانێن سالێن هەشتێیان ژ سەدەیێ بۆرى، ب جەڤەنگێن کوردستانێ و عاشقێ کوردستانێ دهاتنە نیاسین. زین وەلاتە و مەمۆ عاشقەکێ تەنگەزارە. ژبۆ گەهشتنا وەلاتى، مەمۆ دکەفتە دزیندانا میریدا و هەتا مرنێ بەرنادەت. ئەوا میر ل سەر مەمۆى ئازراندى و گەهاندییە وێ رەوشا ژێگۆتى، چالاکى و درەوێن بەکرۆکى بوون. ئەڤجا ئەم دکارین بێژین کو مەمۆ وەلاتییەکێ ئەڤیندار و ئازادیخوازە، زین وەلاتە و بەکرۆک ژى دەستەک و هاریکارێن رژێمێنە. هەڤالێ وى شێرکوھ، ئانکو شێرێ چیا. ناڤێ سەرکردەکێ موسلمانێ نەژاد کوردە، ژ بنەمالا ئەیوبییانە و سەرلەشکەرێ عیمادەددینێ زەنگینى بوو بۆ سەر دەولەتا فاتمییان ل میسرێ. لێ دبیت مەرەما نڤیسەرى پتر ب رامانا ناڤیڤە گرێداى بیت، کو شێرێ چیایە. شێرێ چیا هەردەم ئازادە و مرنێ ل سەر کەفتنا دناڤ خەفکێدا دچێترینیت. لەوما گیانێ خوە گورى ئازادى یا خوە و وەلاتێ خوە دکەت.

ناڤێ کورێ شێرکۆى وەلاتە، داکو پێکڤەگرێدانەکا ئالوگۆر دناڤبەرا وەلاتێ کورێ خوە و وەلاتێ خوەدا دروست بکەت. ئانکو دەمێ بەڕەڤانیێ ژ وەلاتێ خوە دکەت، ئەو یێ بەڕەڤانیێ ژ کورێ خوە و خێزانا خوە دکەت (بەرۆڤاژى یا وێ ژى راستە). دەمێ وەلات پرسیارا دایکا خوە دکەت کا بابێ وى خوە گۆرى چ کرییە، دبەرسڤێدا لێ ڤەدگەرینیت: "بابێ تە خوە گۆرى وەلاتەکێ بن دەست کریە، و نهۆ دو وەلات هەنە، تو و کوردستان... بپ١٢٣". هەبوونا دوو وەلاتان، ئاماژەیەکا جەڤەنگییە ژبۆ وەلاتێ دخەوناندا هاتییە ئاڤاکرن (وەلاتێ گریمانکى) و ئەو وەلاتێ دکەتواریدا دهێتە دیتن. وەلاتێ کەتواریى، وەلاتێ هەلپەرست و بەرژەوەندخوازانە. لێ وەلاتێ گریمانکى، وەلاتەکێ ئیدیالى و مشتى دادپەروەرییە. لێ ئەگەر ئەم ب کوورى هزرا خوە دبابەتێ خوەگۆریکرنێدا بکەین، خوەگۆریکرن باوەرییە و نەهەڤبەندە ب چ پاداشتێن ماددیڤە، بەلکو بەخشندەییەکا گیانییە ژبۆ پاشەرۆژەکا گەش و ئازاد دهێتە کرن: "دڤێت هەردەم سەرێ تە یێ بلند بیت، تو کورێ شەهید شێرکۆى.. بابێ تە نە ل هیڤیا چو بەرامبەر بوو، تنێ وى ئۆمێدا وەلاتەکى هەبوو... بپ١٢٤". چ کەس بەرانبەرى بهایەکێ ماددى خوە ناکەتە قوربان، ئەگەر تشتەک نەبیت کو ژ گیانێ مرۆڤى ببهاتر بیت، ئوو تنێ کورێ مرۆڤى و وەلاتى وى ژ گیانێ وى ببهاترە. یێ ئێکێ مان و پاشەرۆژە و یێ دووێ بها و پایەدارى یا خوەییتى یا مرۆڤییە.

ل داویێ ژى، ئەڤ رۆمانا مشتى هەستێن وەلاتینیێ و مرۆڤایەتیێ و میناکێن جوانێن هونەرى، کو ب بەردانا کەوەکى دەست پێ دکەت و ب ئازادکرنا هەموو کەوان ب دوماهى دهێت. ئەشکەنجەدانا گەنجەکێ خوینگەرم، دبیتە سینۆنیما شەڤا زاڤایینى یا وى و کەنى و گریا جڤاکى ب گەهشتنا تەرمێ پەهلەوانى و بوونا زارۆکێ وى تێکهەلى هەڤ دبن.

(١) حسن ابراهیم (٢٠٠٨). مەمۆ کەو بەردا، کورتە رۆمان. چ١، چاپخانەى شەهید ئازاد هەورامى- کەرکووک.